Heel wat werknemers krijgen komende maand de
mogelijkheid om hun eindejaarspremie op een andere manier te besteden
dan in cash te laten uitbetalen. In veel bedrijven gaat dan de ‘shop’
open. Fietsen, iPhones, een tandverzekering of zelfs pensioensparen: er
is héél wat te koop. Maar wat is nu het interessantste en zijn er ook
addertjes onder het gras?
1. Flex wat?
Flexbudget, flexible
reward plan … Het kind heeft heel wat namen, maar het komt erop neer dat
werkgevers op zoek gaan naar een manier om het loon ook op andere
manieren aan de werknemer te geven. Bijvoorbeeld in de vorm van extra
betaalde vakantiedagen of andere voordelen, zoals een iPhone of fiets.
Je kan zelfs een deel van je brutoloon omzetten om een wagen te leasen,
maar veel werknemers krijgen vooral bij de eindejaarspremie of bij het
toekennen van een bonus de mogelijkheid om die centen anders te
spenderen.
Waarom bestaat een flexplan? Omdat de werknemers daar
om vragen, zeggen de sociale secretariaten die het systeem voor die
bedrijven uitrollen. Om belastingen en sociale bijdragen te ontwijken,
zeggen de vakbonden.
“Toch denk ik niet dat bedrijven dit
invoeren om zelf de loonkost te verlagen”, zegt Xavier Baeten professor
Beloningsmanagement van Vlerick Business School. “In de meeste gevallen
blijft de totale loonkost gelijk. Wel willen ze hun werknemers meer waar
voor hun geld bieden, of het opnemen van extra vakantiedagen mogelijk
maken. Onderzoek toont aan dat bedrijven die over zo’n plan beschikken,
productievere werknemers hebben.”
2. Hoe werkt het?
“Achter
ons nettoloon schuilt veel meer dan enkel dat bedrag dat we op onze
rekening gestort krijgen”, zegt Kathleen Veugelen van SD Worx. “Als je
1.000 euro bruto krijgt, dan moet je werkgever daar al ongeveer 270 euro
sociale zekerheidsbijdrage voor betalen. Op die 1.000 euro betaalt de
werknemer dan nog eens sociale bijdragen en belastingen. Zo kom je netto
aan minder dan de helft van die 1.000 euro. Wil je nog steeds je geld
uitbetaald zien op je rekening, zoals vroeger, dan kan dat natuurlijk
nog. Maar in het flexplan kan je er ook voor kiezen om dat bedrag – die
1.270 euro – volledig of deels te spenderen. Je koopt met dat geld dus
die iPhone, extra betaalde verlofdagen of die fiets.”
3. Voor wie?
Volgens SD Worx krijgt één
werknemer op de acht in ons land dit soort flexbudget aangeboden. “Dit
is dan ook niet in elk bedrijf of in elke sector mogelijk”, zegt
Kathleen Veugelen. “Niet iedereen krijgt een eindejaarspremie en wie er
wel één krijgt, is vaak gebonden door een hele reeks wettelijke
bepalingen. Elke sector heeft ook in sociaal overleg afgesproken of het
mogelijk is om de eindejaarspremie om te zetten in een flexbudget.”
Zelfs
in eenzelfde bedrijf zijn er soms verschillen: “In sommige firma’s
kunnen de bedienden wél, maar de arbeiders geen eindejaarspremie
omzetten. Soms zien bedrijven er dan maar volledig van af, soms vinden
ze een oplossing om het toch te doen werken. We zien wel dat het systeem
nog steeds in opmars is. Als we het in een bedrijf in een industriezone
invoeren, volgen snel heel wat andere nabijgelegen bedrijven. In elk
geval kan het in theorie in elk soort bedrijf: van een KMO met twintig
werknemers, tot de grote bedrijven met enkele honderden
personeelsleden.”
4. Wat zijn de voordeligste opties?
Afhankelijk
van welke keuze je maakt, moet je meer of minder belastingen en sociale
bijdragen betalen. Al zal dat bij veel voordelen minder zijn dan de
volle pot die je op je loon betaalt. “De meest voordelige opties zijn
daarom de fiets, abonnementen op het openbaar vervoer en opleidingen”,
zegt Katrien Nijs van Attentia. “Daarop betaal je amper of geen
belastingen, waardoor je die 1.270 euro van daarnet volledig kan
besteden. Bij een iPhone, bijvoorbeeld, moet je wel nog wat belastingen
betalen, waardoor het voordeel wat minder groot is. De fiets moet je dan
weer regelmatig gebruiken om woon-werkverkeer mee af te leggen, al kan
dat ook een deeltje van het traject zijn. En de opleidingen moeten
relevant zijn voor je werk. Een workshop koken wordt moeilijk.
Taallessen zijn misschien al wat makkelijker te verantwoorden.”
5. Wat met mijn pensioen?
Dat
je pensioen kan lijden onder dat fiscaal gegoochel, staat vast. Wie
minder RSZ betaalt, zal later een kleiner pensioen genieten. Alleen
geldt dat niet voor elk voordeel en ook niet voor elk loon. “Eigenlijk
is het een heel complexe materie”, zegt Kathleen Veugelen. “Wie in 2020
meer dan 59.440,54 euro bruto jaarinkomen had, zit aan het
pensioenplafond. Keuzes in het flexplan zullen dan het individuele
pensioen niet meer beïnvloeden, omdat je dan al het maximum opbouwt. En
verder zijn sommige voordelen minder nadelig dan andere. Wie extra
vakantiedagen ‘koopt’ met zijn premie, zal daar geen impact van zien op
het pensioen. Koop je een fiets waarop geen sociale bijdrage betaald
werd, wel.”
Hoe zwaar die impact is, is voor elk voordeel en elk
inkomen en gezinssituatie anders. “Maar voor een fiets die een werknemer
met gezin van twee kinderen en inkomen van 3.000 euro bruto voor 1.200
euro per jaar leaset, zal je ongeveer één euro per maand pensioen
verliezen, per jaar dat je die fiets leaset.” Bij Attentia berekende men
het anders: stel dat je je bruto premie van 3.000 euro volledig opdoet,
dan scheelt dat ongeveer 3 euro per maand op je latere pensioen. Als je
dat een volledige loopbaan lang doet, kom je al aan bijna 130 euro. “Al
leert de praktijk dat bijna niemand elk jaar zijn volledige premie
uitgeeft”, zegt Nijs.
6. Wat als ik plots van job verander?
Daar
sta je dan met die leuke leasefiets, maar plots krijg je een aanbieding
bij de rechtstreekse concurrent van je werkgever. “Dat kan problemen
opleveren”, zegt Kathleen Veugelen. Ofwel neem je de fiets over aan de
restwaarde op dat moment. Ofwel geef je de fiets terug. Alleen moet er
dan een verbrekingsvergoeding voor het leasecontract betaald worden.
Eigenlijk is dat voor rekening van de werkgever, maar vaak ontstaat daar
dan discussie over, zeker als het een ontslag om dringende redenen was.
Daarom raden we aan om alle voorwaarden in een duidelijke policy op te
schrijven.” Voor verzekeringen zijn dat soort afspraken ook belangrijk.
“Soms kan je de verzekering gewoon overnemen zonder wachttijd, soms zijn
er andere regels, maar dat staat allemaal netjes beschreven in de
voorwaarden.”
Zoveel kost een leasefiets je met het flexplan
Stel,
je wil een fiets van het model Gazelle Grenoble C8 HMB kopen. In de
winkel kost dat je 2.800 euro. Je kan dit model ook een stuk goedkoper
aanschaffen via het flexplan, tenminste als je de fiets regelmatig
gebruikt voor woon-werkverkeer.
1. De leaseprijs voor die fiets zal
zo’n 100 euro per maand, of zo’n 1.200 euro per jaar zijn. Vaak is dan
een onderhoudscontract en verzekering mee inbegrepen. Die 1.200 euro
betaal je met het flexbudget: je eindejaarspremie voor er belastingen of
sociale zekerheid op betaald werd.
2. Als je die fiets niet had
gekozen, werd die 1.200 euro netto uitbetaald. Daar zou de werkgever
eerst 27% op betalen. Nadien zou jij nog eens 13,07% sociale zekerheid
betalen en daarna nog eens 53,5% marginaal belastingtarief. Van die
1.200 euro staat er dan 381,91 euro op je rekening.
3. Na drie
jaar kost deze fiets je dus drie keer 381,91 euro, oftewel 1.145,73
euro. Op dat moment kan je de fiets overnemen voor een restwaarde van
16% van de catalogusprijs en heb je netto 1.593,82 euro betaald, in
plaats van 2.800 euro. Bijna de helft minder dus.