donderdag 5 april 2018

Organic Transit ELF, test & review (Verkocht)

Langs ondoorgrondelijke wegen kwam een ELF bij Fietser.be terecht. Het is weinig fietsontwerpen op Kickstarter gegund om zinnig in mekaar te zitten, laat staan effectief in productie te gaan; het kleine Organic Transit is er wel in geslaagd een goed afgewerkte Human Powered Vehicle uit te ontwikkelen en in kleine serie te produceren. 



Dit sport-elektro-zonnevoertuig heeft een andere insteek dan onze Europese, minimalistische biohybrides. Fietser.be en collega's als Flevobike Technologies gebruiken de principes van de aerodynamica en ergonomie van de velomobiel in combinatie met een elektrische optimalisatie van spierkracht. Dit resulteert in hoge snelheden, dagelijkse inzetbaarheid in het verkeer, en een vrijwel onbeperkte actieradius. Met spierkracht als basisaandrijving is het logisch dat de eWAW en Orca dicht bij de velomobiel as we know it aan blijven leunen.

Die doorgedreven optimalisatie is tegelijk een beperking: de e-velomobielen mogen niet veel meer lucht verplaatsen dan de persoon die tegelijk cargo en motor is. Om gemakkelijk de files voorbij te kunnen of om eventueel een fietspad te gebruiken, zijn onze e-velomobielen ook niet veel wijder dan schouderbreedte. Om stabiliteit op hoge snelheid te garanderen moeten ze dan ook vrij laag blijven.

Ook Organic Transit heeft de mogelijkheden van de BLDC-revolutie benut (de borstelloze gelijkstroommotor die de e-bike doorbraak mogelijk heeft gemaakt) om het praktische nut van HPV's te hertekenen. De verhoudingen in de energiemix liggen hier anders: de motor en batterij leveren het grootste deel van het vermogen. Spierkracht fungeert niet meer als basisaandrijving maar als hulpaandrijving, range extender, fitnesstoestel en niet te vergeten: verwarming.
Het ontwerp van de ELF gaat niet uit van een efficiency van 200W aan 35-45 km/u (Orca-eWAW) maar van 500W aan 30 km/u. Wat minder stringent omgaan met energie-efficiency geeft meer mogelijkheden: een hoger, breder voertuig met gemakkelijke instap, veel bagage- en zelfs passagiersruimte. Dat laatste doet voorlopig geen enkele commercieel beschikbare HPV de ELF na. Voor nieuwe gebruikers lijkt zo'n hoge HPV op het eerste zicht ook veiliger, minder intimiderend. Zoals u hieronder zal lezen, hoeft dit hogere energieverbruik geen ramp te zijn.

Zonnewagen.

Het zonnepaneel bovenop de ELF is een eye-catcher. Niet alleen is het geweldig sympathiek en esthetisch, het communiceert ook goed de boodschap van milieuvriendelijkheid en energie-efficiëntie. Niet dat de ELF rechtstreeks op zonne-energie rijdt. Daarvoor zou tien keer de opbrengst nodig zijn. Maar net als automobielen zullen ook ELFs statistisch 96% van de tijd stilstaan. Met een zonnepaneel van 100 Wp laad je op een doorsnee werkdag op de parking een batterij van 500 Watt-uur terug vol.



Actieradius en snelheid.

De eerste beperking van de 'ruime' benadering van Organic Transit is de actieradius. Ruim is natuurlijk een relatief begrip als je bedenkt dat de Elf nog altijd kleiner is dan een Twike, en ongeveer zo groot als een Renault Twizy.
De Cycle-Analyst op het dashboard gaf aan 30 km/u een verbruik aan van 500 Watt. Op 30 km had ik ook de 500 Wh batterij leeggereden. Deze ELF heeft zowel een 10Ah (*50V=500Wh)als een 15 Ah (750Wh) batterij, dus een minimale actieradius van 75km, en dit bij een ijzige temperatuur van -5°C, constant volle bak en een lading van 105 kg. Zelfs zonder bijladen via het zonnepaneel kan je dus 100 km actieradius als realistisch aannemen. Daar stond ik toch van versteld. En zeker omdat het al bij al toch wel goed opschoot.

De overbrenging van de ELF is vrij klein: aan 30 km/u trapte ik een cadans van 100 t/m. Dat klopt ook met het karakter van de machine: dit is een HPV om niet veel sneller dan 25 km/u mee te rijden. Niet alleen omdat de luchtweerstand daarboven te groot wordt, ook de ophanging is niet voorzien op hogere snelheden.

Voor wie gewend is aan superfietsen lijkt die snelheid wat ontgoochelend. Toch is het rijden in de ELF zo plezant dat ik er niet zoveel last van had. Na wat testrijden had ik toch vlot 30 km afgelegd - meer dan ik had ingeschat. Kruissnelheid is niet allesbepalend, zeker niet op relatief korte afstanden. Wie gewend is aan klassieke fietsen zal de ELF zeker niet traag vinden. Op de dag dat ik ging testrijden was het trouwens zo glad dat rijden met een tweewieler gewoonweg niet mogelijk was. De voldoening!

Comfort

Het stijve aluminium frame biedt weinig passieve vering. De ballonbanden en de elastomeervering op de fuseepennen (kingpins) zijn perfect comfortabel zolang je onder de 25 km/u blijft. Dit is een handig stadswagentje dat niet mikt op hoge kruissnelheden, en dat is perfect OK. 



De spanzitting à la Flevobike zit geweldig. Met een handig hendeltje onder de zetel kan je de afstand tot de pedalen gemakkelijk regelen. Daar troeft de ELF onze Europese velomobielen toch af: het is gemakkelijk om een ELF te delen met het gezin, het bedrijf of in een deelsysteem.
Voor de kinderen op de achterbank zal het ook niet veel sneller mogen gaan. Gordels zijn aanwezig voor wie daartoe geneigd is.

Traject.

Met een breedte van goed 130 cm en de relatief lage kruissnelheid voelt de ELF zich thuis in een andere biotoop dan de velomobiel. Voor het fietspad is ie te breed, voor de weg buiten de bebouwde kom is ie te traag. Ik heb de indruk dat de ELF vooral in de voorsteden zal schitteren. Tussen de cargofiets en de velomobiel in zie ik perfect de jonge huisvader - en vooral -moeder - de dagdagelijkse verplaatsingen doen van de rand via de school naar de stad en via de bibliotheek en de supermarkt terug.Dit is een zeer flexibel bakkie.


Weersbescherming.

Als ontwerper van de WAW-koepel had ik vragen bij de overkapping. Twee kwesties moesten zeker beantwoord worden in de juiste foute omstandigheden: Hoeveel bescherming biedt een koetswerk dat aan beide kanten open is? Hoeveel zicht heb je in de regen en mist door een ruit zo veraf?
Enkele weken geleden riep de radio, met 600 km file in Vlaanderen en aanvriezende mist en regen, op om de auto binnen te laten. De perfecte dag voor een testrit.

Lekker warm blijven is één van de grootste verdiensten van bio-elektrisch rijden. In tegenstelling tot een volledig mensaangedreven fiets kan je je lekker induffelen zonder na vijf kilometer te ontploffen. Bij -5°C en een ijzige noordenwind vertrok ik in de kledij die ik op de bakfiets (in de stad) droeg: een Ribcap muts, Vaude gewatteerde fietsbroek, dubbele wollen kousen in boots, AGU fietshandschoenen en een Bombardier Ski-doo jas.
En welja, cosy dat het was! Het snijdende van de wind wordt afgebot - het voelt meer beschut aan dan wandelen. Van de ijsregen had ik helemaal geen last, ook niet opzij. Op het einde van de rit had ik de muts geloosd: de beschutting tegen de wind is dus zeer goed. Meer dan in de gewone velomobiel genoot ik van het open karakter van de ELF: je kan echt genieten van het buiten zijn, maar dan onder een rollend afdak. In een wintervelomobiel als de WAW draag je dezelfde kleren als binnenshuis. Wie veel moet in- en uitstappen zal de ELF dus die eerste koude meters besparen.

De voorruit dan. HPV-literati zullen de geschiedenis van de Go-One kennen - en ontelbare internet-ontwerpen met fancy bubbels die nooit het daglicht zien: bij zonneschijn een stoofpot, bij regen ondoorzichtig, en de overige dagen aangedampt. Compleet onbruikbaar dus als HPV. Ruitenwissers maken krassen op polycarbonaat en zijn dus uitgesloten.
Bij de WAW lossen we dit probleem op door de materie weg te laten op de horizonlijn zodat het zicht altijd scherp blijft. De wind en de regen worden boven de opening afgebogen door een deflector, en vervolgens vertraagd door het venturi-effect van de koepel.

De ELF is alvast goed ontworpen zodat de voorruit genoeg helling maakt en zwaardere regen er afloopt. Verhitten en aandampen wordt effectief vermeden door de open zijkanten. Ik had het geluk in de slechtst mogelijke omstandigheden te kunnen testen: lichte, aanvriezende regen en sneeuw. Na 15 km doorraggen langs het kanaal zag ik nog ongeveer waar ik reed. Dat viel beter mee dan ik verwacht had. Doordat de druppels een meter voor je uit hangen, verlies je soms de focus op de verte, dat hou je geen tientallen kilometers vol. Bij nacht en tegenliggers zal dat ook niet meevallen.

Nog een acceptabel zicht na 15 km lichte regen.


Na goed 25 km kwam ik terug in Gent, waar complete chaos heerste vanwege de ijzel. Omdat het verkeer zo goed als stilstond reed ik nog voorzichtig door tot het atelier. Daarmee kwam er nog een laag roet bij van de luchtvervuiling. Op het einde van de rit was de ruit ondoorzichtig. Bij het uitstappen bleek het moeilijk recht te blijven staan op het ijs. Van de gladheid had ik in de ELF niets gemerkt. Op de ruit lag een laag grijs ijs van een drietal mm dik. Dit was toch echt wel uitzonderlijk: ook de ruitenwissers van mijn buscamper konden later de aangevroren sneeuw en ijs niet aan. Even afspoelen met vloeibaar water loste de zaak op. Onderweg zou een camelbak met warm water een oplossing zijn voor die ene keer dat het vriest én sneeuwt en motregent.


As bad as it gets

Iedere gebruiker zal uit deze bevindingen andere conclusies kunnen trekken naargelang zijn noden. De ELF is niet specifiek ontworpen als vierseizoenenfiets zoals de WAW maar aangezien zoveel mensen niét met een WAW rijden, zullen de meeste fietsers daar mee kunnen leven. Laten we concluderen dat dit een zeer verdienstelijke allewederfiets is geworden behalve in de meest extreme omstandigheden.


Technologie.

Een van de voorwaarden die ik had gesteld om de ELF in huis te nemen was het niveau van de gebruikte technologie: degelijkheid, onderhoudsvriendelijkheid, en niet te vergeten de beschikbaarheid van wisselstukken. Dat viel op vrijwel alle vlakken reuze mee.
De batterijen zijn van de lithium-ijzerfosfaat overtuiging. Dat is de absolute top voor elektrische voertuigen. Een LiFePO4 batterij geeft constant en hoog vermogen tot het einde.

Net als bij onze biohybrides is de aandrijving 'parallel hybrid'. Organic Transit trekt dit principe nog verder door dan Fietser en Flevobike: de human powered transmissie is volledig onafhankelijk van de elektrische en komt samen links en rechts van het aangedreven achterwiel. De e-drive levert geen weerstand indien niet gebruikt.
Schakelen gebeurt traploos doorheen een NuVinci 360. Ook dat is top-stuff, hoewel het misschien wat verspild kan lijken aan deze 'pedal-LEV': een drie-versnellingsnaaf ware meer dan genoeg. In de praktijk nam de motor het meeste acceleratiewerk voor zijn rekening en bleef ik bijna continu in een hogere versnelling. Maar degelijk is het zeker. De range van 360% is groot genoeg om met een lege batterij thuis te geraken.

Prachtige CNC uitvalpatten
 
Het elektrisch gedeelte is al even robuust. Bedrijfszekerheid en onderhoudsvriendelijkheid primeren, met een direct drive naafmotor (zonder bewegende delen op de outrunner rotor na) op de tussenas, en een oversized controller, beide van Crystalyte. Die kunnen zonder probleem decennia meegaan. Als interface wordt de bekende Cycle Analyst van het Canandese Grin Technologies gebruikt. Op het display lees je goed de snelheid, het verbruik, de batterijstand af. Er zijn desgewenst een aantal programmeermogelijkheden voor de controller.
Deze ELF heeft geen PAS sensor maar een duimschakelaar. Dat went snel, maar heeft in Belgie de wettelijke consequentie dat de bestuurder een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid als bestuurder moet hebben (bv. in familiale) én 16 jaar oud moet zijn. Tja.
De boordelektriciteit is simpelweg goed: contactsleutel, degelijke kruislichten, remlichten, richtingaanwijzers, toeter.
De kettingen zijn onbeschermd dus zullen af en toe onderhouden moeten worden - een kettingbuis zou een goede upgrade zijn.

Conclusie:

De ELF is zo geweldig als ie er uit ziet. Hij is gebruiksvriendelijk en multifunctioneel. Fietsers die het comfort en de sport van een velomobiel wel zouden waarderen maar de velomobiel te radicaal, intimiderend of prestatiegericht vinden, zullen hier een betrouwbaar, dagelijks en praktisch vervoermiddel in vinden voor de korte tot middellange afstand, voor zichzelf, de kinderen en de boodschappen.

Specificaties:

Kleur: Wasabi groen
Batterij LiFePO4 48V x 10A, + extra 48V x 15A
Laders 110V + converter 110-230V
NuVinci 360 traploze versnellingsbak (CVT, range 360 %)
Plus:
    100W solar panel
    EZ Ergonomic Sliding Seat
    Front Dynamic Dampening Suspension
    Reinforced CON-Pearl™  Bulkhead, Decklid, and Floorboards
    Aluminum 6061 T Alloy frame
    Kenda Kiniption front and rear tires
    AVID BB7 disc brakes on all wheels
    LED headlights, tail lights, brake lights, and turn signals
    Race Face sealed bearing Crank set
    Enclosed cargo compartment with a locking lid


Een ELF aankopen.

Spijtig genoeg worden er geen nieuwe ELFs meer aangeboden. Als u er eentje tweedehands vindt, proficiat! We zullen u graag helpen met de technische ondersteuning.

Brecht Vandeputte arch, Fietser.be 2018