Langs
ondoorgrondelijke wegen kwam een ELF bij Fietser.be terecht. Het is weinig
fietsontwerpen op Kickstarter gegund om zinnig in mekaar te zitten, laat staan
effectief in productie te gaan; het kleine Organic Transit is er wel in
geslaagd een goed afgewerkte Human Powered Vehicle uit te ontwikkelen en in
kleine serie te produceren.
Dit
sport-elektro-zonnevoertuig heeft een andere insteek dan onze Europese,
minimalistische biohybrides. Fietser.be en collega's als Flevobike
Technologies gebruiken de principes van de aerodynamica en ergonomie van de
velomobiel in combinatie met een elektrische optimalisatie van spierkracht. Dit resulteert in hoge snelheden, dagelijkse inzetbaarheid in het verkeer, en een
vrijwel onbeperkte actieradius. Met spierkracht als
basisaandrijving is het logisch dat de eWAW en Orca dicht bij de velomobiel as we know it aan
blijven leunen.
Die doorgedreven
optimalisatie is tegelijk een beperking: de e-velomobielen mogen niet veel meer
lucht verplaatsen dan de persoon die tegelijk cargo en motor is. Om gemakkelijk
de files voorbij te kunnen of om eventueel een fietspad te gebruiken, zijn onze
e-velomobielen ook niet veel wijder dan schouderbreedte. Om stabiliteit op hoge
snelheid te garanderen moeten ze dan ook vrij laag blijven.
Ook Organic Transit
heeft de mogelijkheden van de BLDC-revolutie benut (de borstelloze
gelijkstroommotor die de e-bike doorbraak mogelijk heeft gemaakt) om het
praktische nut van HPV's te hertekenen. De verhoudingen in de energiemix liggen
hier anders: de motor en batterij leveren het grootste deel van het vermogen.
Spierkracht fungeert niet meer als basisaandrijving maar als hulpaandrijving,
range extender, fitnesstoestel en niet te vergeten: verwarming.
Het ontwerp van de
ELF gaat niet uit van een efficiency van 200W aan 35-45 km/u (Orca-eWAW) maar
van 500W aan 30 km/u. Wat minder stringent omgaan met energie-efficiency geeft
meer mogelijkheden: een hoger, breder voertuig met gemakkelijke instap, veel bagage-
en zelfs passagiersruimte. Dat laatste doet voorlopig geen enkele commercieel
beschikbare HPV de ELF na. Voor nieuwe gebruikers lijkt zo'n hoge HPV op het eerste
zicht ook veiliger, minder intimiderend. Zoals u hieronder zal lezen, hoeft dit
hogere energieverbruik geen ramp te zijn.
Zonnewagen.
Het zonnepaneel
bovenop de ELF is een eye-catcher. Niet alleen is het geweldig sympathiek en
esthetisch, het communiceert ook goed de boodschap van milieuvriendelijkheid en
energie-efficiëntie. Niet dat de ELF rechtstreeks op zonne-energie rijdt. Daarvoor zou tien keer de opbrengst
nodig zijn. Maar net als automobielen zullen ook ELFs statistisch 96% van de tijd
stilstaan. Met een zonnepaneel van 100 Wp laad je op een doorsnee werkdag op de
parking een batterij van 500 Watt-uur terug vol.
Actieradius en snelheid.
De eerste beperking
van de 'ruime' benadering van Organic Transit is de actieradius. Ruim is
natuurlijk een relatief begrip als je bedenkt dat de Elf nog altijd kleiner is
dan een Twike, en ongeveer zo groot als een Renault Twizy.
De Cycle-Analyst op
het dashboard gaf aan 30 km/u een verbruik aan van 500 Watt. Op 30 km had ik
ook de 500 Wh batterij leeggereden. Deze ELF heeft zowel een 10Ah
(*50V=500Wh)als een 15 Ah (750Wh) batterij, dus een minimale actieradius van
75km, en dit bij een ijzige temperatuur van -5°C, constant volle bak en een
lading van 105 kg. Zelfs zonder bijladen via het zonnepaneel kan je dus 100 km
actieradius als realistisch aannemen. Daar stond ik toch van versteld. En zeker
omdat het al bij al toch wel goed opschoot.
De overbrenging van
de ELF is vrij klein: aan 30 km/u trapte ik een cadans van 100 t/m. Dat klopt
ook met het karakter van de machine: dit is een HPV om niet veel sneller dan 25
km/u mee te rijden. Niet alleen omdat de luchtweerstand daarboven te groot wordt,
ook de ophanging is niet voorzien op hogere snelheden.
Voor wie gewend is
aan superfietsen lijkt die snelheid wat ontgoochelend. Toch is het rijden in de
ELF zo plezant dat ik er niet zoveel last van had. Na wat testrijden had ik
toch vlot 30 km afgelegd - meer dan ik had ingeschat. Kruissnelheid is niet allesbepalend,
zeker niet op relatief korte afstanden. Wie gewend is aan klassieke fietsen zal
de ELF zeker niet traag vinden. Op de dag dat ik ging testrijden was het
trouwens zo glad dat rijden met een tweewieler gewoonweg niet mogelijk was. De
voldoening!
Comfort
Het stijve aluminium
frame biedt weinig passieve vering. De ballonbanden en de elastomeervering op
de fuseepennen (kingpins) zijn perfect comfortabel zolang je onder de 25 km/u blijft. Dit
is een handig stadswagentje dat niet mikt op hoge kruissnelheden, en dat is perfect
OK.
De spanzitting à la
Flevobike zit geweldig. Met een handig hendeltje onder de zetel kan je de
afstand tot de pedalen gemakkelijk regelen. Daar troeft de ELF onze Europese
velomobielen toch af: het is gemakkelijk om een ELF te delen met het gezin, het
bedrijf of in een deelsysteem.
Voor de kinderen op
de achterbank zal het ook niet veel sneller mogen gaan. Gordels zijn aanwezig
voor wie daartoe geneigd is.
Traject.
Met een breedte van
goed 130 cm en de relatief lage kruissnelheid voelt de ELF zich thuis in een
andere biotoop dan de velomobiel. Voor het fietspad is ie te breed, voor de weg
buiten de bebouwde kom is ie te traag. Ik heb de indruk dat de ELF vooral in de
voorsteden zal schitteren. Tussen de cargofiets en de velomobiel in zie ik
perfect de jonge huisvader - en vooral -moeder - de dagdagelijkse
verplaatsingen doen van de rand via de school naar de stad en via de
bibliotheek en de supermarkt terug.Dit is een zeer flexibel bakkie.
Weersbescherming.
Als ontwerper van de
WAW-koepel had ik vragen bij de overkapping. Twee kwesties moesten zeker
beantwoord worden in de juiste foute omstandigheden: Hoeveel bescherming
biedt een koetswerk dat aan beide kanten open is? Hoeveel zicht heb je in de
regen en mist door een ruit zo veraf?
Enkele weken geleden
riep de radio, met 600 km file in Vlaanderen en aanvriezende mist en regen, op
om de auto binnen te laten. De perfecte dag voor een testrit.
Lekker warm blijven
is één van de grootste verdiensten van bio-elektrisch rijden. In tegenstelling
tot een volledig mensaangedreven fiets kan je je lekker induffelen zonder na
vijf kilometer te ontploffen. Bij -5°C en een ijzige noordenwind vertrok ik in
de kledij die ik op de bakfiets (in de stad) droeg: een Ribcap muts, Vaude
gewatteerde fietsbroek, dubbele wollen kousen in boots, AGU fietshandschoenen
en een Bombardier Ski-doo jas.
En welja, cosy dat
het was! Het snijdende van de wind wordt afgebot - het voelt meer beschut aan
dan wandelen. Van de ijsregen had ik helemaal geen last, ook niet opzij. Op het
einde van de rit had ik de muts geloosd: de beschutting tegen de wind is dus zeer
goed. Meer dan in de gewone velomobiel genoot ik van het open karakter van de
ELF: je kan echt genieten van het buiten zijn, maar dan onder een rollend
afdak. In een wintervelomobiel als de WAW draag je dezelfde kleren als
binnenshuis. Wie veel moet in- en uitstappen zal de ELF dus die eerste koude
meters besparen.
De voorruit dan.
HPV-literati zullen de geschiedenis van de Go-One kennen - en ontelbare
internet-ontwerpen met fancy bubbels die nooit het daglicht zien: bij zonneschijn een stoofpot, bij regen
ondoorzichtig, en de overige dagen aangedampt. Compleet onbruikbaar dus als
HPV. Ruitenwissers maken krassen op polycarbonaat en zijn dus uitgesloten.
Bij de WAW lossen we
dit probleem op door de materie weg te laten op de horizonlijn zodat het zicht
altijd scherp blijft. De wind en de regen worden boven de opening afgebogen
door een deflector, en vervolgens vertraagd door het venturi-effect van de koepel.
De ELF is alvast
goed ontworpen zodat de voorruit genoeg helling maakt en zwaardere regen er
afloopt. Verhitten en aandampen wordt effectief vermeden door de open
zijkanten. Ik had het geluk in de slechtst mogelijke omstandigheden te kunnen
testen: lichte, aanvriezende regen en sneeuw. Na 15 km doorraggen langs het
kanaal zag ik nog ongeveer waar ik reed. Dat viel beter mee dan ik verwacht
had. Doordat de druppels een meter voor je uit hangen, verlies je soms de
focus op de verte, dat hou je geen tientallen kilometers vol. Bij nacht en
tegenliggers zal dat ook niet meevallen.
 |
| Nog een acceptabel zicht na 15 km lichte regen. |
Na goed 25 km kwam
ik terug in Gent, waar complete chaos heerste vanwege de ijzel. Omdat het
verkeer zo goed als stilstond reed ik nog voorzichtig door tot het atelier.
Daarmee kwam er nog een laag roet bij van de luchtvervuiling. Op het
einde van de rit was de ruit ondoorzichtig. Bij het uitstappen bleek het
moeilijk recht te blijven staan op het ijs. Van de gladheid had ik in de ELF
niets gemerkt. Op de ruit lag een laag grijs ijs van een drietal mm dik. Dit
was toch echt wel uitzonderlijk: ook de ruitenwissers van mijn buscamper konden
later de aangevroren sneeuw en ijs niet aan. Even afspoelen met vloeibaar water
loste de zaak op. Onderweg zou een camelbak met warm water een oplossing zijn
voor die ene keer dat het vriest én sneeuwt en motregent.
 |
| As bad as it gets |
Iedere gebruiker zal
uit deze bevindingen andere conclusies kunnen trekken naargelang zijn noden.
De ELF is niet specifiek ontworpen als vierseizoenenfiets zoals de WAW maar aangezien zoveel mensen
niét met een WAW rijden, zullen de meeste fietsers daar mee kunnen leven. Laten
we concluderen dat dit een zeer verdienstelijke allewederfiets is geworden
behalve in de meest extreme omstandigheden.
Technologie.
Een van de
voorwaarden die ik had gesteld om de ELF in huis te nemen was het niveau van de
gebruikte technologie: degelijkheid, onderhoudsvriendelijkheid, en niet te
vergeten de beschikbaarheid van wisselstukken. Dat viel op vrijwel alle vlakken
reuze mee.
De batterijen zijn
van de lithium-ijzerfosfaat overtuiging. Dat is de absolute top voor
elektrische voertuigen. Een LiFePO4 batterij geeft constant en hoog vermogen
tot het einde.
Net als bij onze
biohybrides is de aandrijving 'parallel hybrid'. Organic Transit trekt dit
principe nog verder door dan Fietser en Flevobike: de human powered transmissie
is volledig onafhankelijk van de elektrische en komt samen links en rechts van
het aangedreven achterwiel. De e-drive levert geen weerstand indien niet gebruikt.
Schakelen gebeurt traploos doorheen een NuVinci
360. Ook dat is top-stuff, hoewel het misschien wat verspild kan lijken aan
deze 'pedal-LEV': een drie-versnellingsnaaf ware meer dan genoeg. In de
praktijk nam de motor het meeste acceleratiewerk voor zijn rekening en bleef ik
bijna continu in een hogere versnelling. Maar degelijk is het zeker. De range
van 360% is groot genoeg om met een lege batterij thuis te geraken.
 |
| Prachtige CNC uitvalpatten |
Het elektrisch
gedeelte is al even robuust. Bedrijfszekerheid en onderhoudsvriendelijkheid
primeren, met een direct drive naafmotor
(zonder bewegende delen op de outrunner rotor na) op de tussenas, en een
oversized controller, beide van Crystalyte. Die kunnen zonder probleem decennia
meegaan. Als interface wordt de bekende Cycle Analyst van het Canandese Grin
Technologies gebruikt. Op het display lees je goed de snelheid, het verbruik,
de batterijstand af. Er zijn desgewenst een aantal programmeermogelijkheden
voor de controller.
Deze ELF heeft geen
PAS sensor maar een duimschakelaar. Dat went snel, maar heeft in Belgie de
wettelijke consequentie dat de bestuurder een verzekering burgerlijke
aansprakelijkheid als bestuurder moet hebben (bv. in familiale) én 16 jaar oud
moet zijn. Tja.
De
boordelektriciteit is simpelweg goed: contactsleutel, degelijke kruislichten,
remlichten, richtingaanwijzers, toeter.
De kettingen zijn
onbeschermd dus zullen af en toe onderhouden moeten worden - een kettingbuis
zou een goede upgrade zijn.
Conclusie:
De ELF is zo
geweldig als ie er uit ziet. Hij is gebruiksvriendelijk en multifunctioneel.
Fietsers die het comfort en de sport van een velomobiel wel zouden waarderen
maar de velomobiel te radicaal, intimiderend of prestatiegericht vinden, zullen
hier een betrouwbaar, dagelijks en praktisch vervoermiddel in vinden voor de
korte tot middellange afstand, voor zichzelf, de kinderen en de boodschappen.
Specificaties:
Kleur: Wasabi groen
Batterij LiFePO4 48V
x 10A, + extra 48V x 15A
Laders 110V +
converter 110-230V
NuVinci 360 traploze
versnellingsbak (CVT, range 360 %)
Plus:
100W solar panel
EZ Ergonomic Sliding Seat
Front Dynamic Dampening Suspension
Reinforced CON-Pearl™ Bulkhead, Decklid, and Floorboards
Aluminum 6061 T Alloy frame
Kenda Kiniption front and rear tires
AVID BB7 disc brakes on all wheels
LED headlights, tail lights, brake lights,
and turn signals
Race Face sealed bearing Crank set
Enclosed cargo compartment with a locking
lid
Een ELF aankopen.
Spijtig genoeg worden er geen nieuwe ELFs meer aangeboden. Als u er eentje tweedehands vindt, proficiat! We zullen u graag helpen met de technische ondersteuning.
Brecht Vandeputte arch, Fietser.be 2018